viernes, 19 de mayo de 2017

A PEDRA DA MOURA ENCANTADA 2

De manipulacións, acentifismo, cacicadas e falta de rigor. 



Fai uns meses publicouse no xornal Diario de Pontevedra unha especie de publireportaxe disfrazado de nova, do Centro de Interpretación dos Petróglifos de Mogor, no que din algunhas cousas que farian avergoñar a calqueira con un minimo de formación e sensibilidade historica. A raiz dese feito fixenme a seguinte pregunta: ¿En mans de quen deixamos a preservación e divulgacion da nosa historia?

E ben sabido a estas alturas que as politicas de protección e divulgacion do patrimonio por parte da Xunta de Galicia e os seus organismos estan mais enfocadas o negocio dos amigos que o rigor centifico, pero ainda así da noxo apreciar a que estremos de manipulación se pode chegar.

Os petróglifos galegos constituen unha das mais senlleiras e atractivas manifestacións da Arte Prehistorica e que conta con milleiros de rochas espalladas por todo o territorio, e que a Xunta de Galicia mantén de forma intencionada en un estado de absoluto abandono. Digo que é de forma intencionada, pois podendo evitalo non o fai, desviando recursos a varios chiringuitos seudoinformativos en mans, que casualidade, de familiares de membros do Partido Popular.

Tal acontece co Parque Arqueolóxico da Arte Rupestre de Campo Lameiro, onde a pesares de unha inversión millonaria na sua montaxe non foi quen de coidar as rochas e as instalacións que tanta inversión pública requeriron e que estan baixo a sua responsabilidade.

Artigo de José Manuel Rey no Faro de Vigo


Tampouco e de estrañar xa que se encontra dirixido por unha persona cuxa profesionalidade ( a raiz de algunhas publicacións ) é manifestamente mellorable.

Unha delas e a publicada no xornal Faro de Vigo con motivo do centenario do nacemento de Ramón Sobrino Lorenzo-Ruza na que baixo unha foto de éste posando enriba da Pedra da Moura Encantada, na que o seu motivo principal atópase remarcado con pintura branca e manipulados os seus trazos para semellalo a figura de un labirinto de tipo mediterraneo, di o seguinte:

...as enigmaticas figuras dos labirintos clásicos, ou de sete voltas, que atopan na Pedra do Labirinto de Mogor o mais canónico dos prototipos

Si algo se lle debe esixir a un cientifico, e o rigor, tanto no manexo dos conceptos canto na descripción dos obxectos, e si falamos de canónico por forza ten que ser o que serve de base para outras figuras semellantes ou que cumple as normas e trazados do que se considera modelo.

Moeda de Knosos e estado actual do gravado


Si se considera canónico o modelo representado na moeda cretense do século III aC, e que foi usada comparativamente polos primeiros que o estudaron, resulta vergoñentamente evidente que non é, nin de lonxe, parecido. En primeiro lugar, ten no seu centro un oco, non tén o trazo que completaría a cruz central e unha serie de trazos engadidos no que sería a entrada. Por todos estes motivos non podo recoñecerlle ningunha autoridade nin idoneidade como para dirixir o maior Parque da Arte Rupestre de Galiza, pois non acada o minimo esixible: rigor, imparcialidade e formación cientifica.

Como coido que quedou demostrado no meu post anterior neste mismo blog referido a Pedra da Moura Encantada, a pretendida figura do Labirinto non é tal, e só pode semellarse os Labirintos de referencia manipulando os seus trazos, tal como se aprecia na foto que ilustra o artigo no Faro de Vigo.

Chama a atención que a persona encargada de dirixir un Parque Arqueolóxico da Arte Rupestre, non sexa quen de ver que a figura está manipulada, e que siga repetindo conceitos que levan mais de un seculo ancorados sin que ninguén os poña en dubida. Iso a pesares de que os gravados son moi visibles e non cabe outra interpretación.

No transcurso do ultimo seculo non se produciu nin un so avance na interpretación e o coñecemento do que alí estaba gravado. Non se engadiu nin unha soa idea ao preconizado polos seus descubridores, e toda unha serie de discipulos convertironse no seu momento nos mestres dogmaticos da seguinte xeración servil.

Un dos grandes mandamentos da Ciencia, e a arqueoloxía e unha delas, di: “Desconfia dos argumentos que proveñen da autoridade”. (Desde logo, os arqueologos, sendo primates e dados polo tanto as xerarquías de dominación, non sempre siguen este mandamento.) Demasiados argumentos de este tipo resultaron ser dolorosamente erroneos. As autoridades deben demostrar as suas opinions como todolos demáis. Esta independencia da ciencia, a sua reluctancia ocasional a aceptar a sabiduría convencional, faina peligrosa para doctrinas menos autocriticas ou con pretensións de servidume.

As probas da manipulación das imaxes feitas por Sobrino Buhigas e Sobrino Lorenzo quedan patentes o comparalas co orixinal e cos calcos mais recentes feitos con profesionalidade e utilizando novas tecnoloxías

E, pois, un feito moi grave que a manipulación inicial das figuras desviara o seu estudo cara a un calexon sin saida, pechando a posibilidade de avanzar no seu coñecemento e interpretación. E grave tamén, a falla de criterio dos arqueólogos que se achegaron o seu estudo e non foron quen de cuestionarse o dogma interpretativo deixandose levar con un sentido totalmente acritico que nos levou a perder un seculo de avance na investigación e interpretación dos gravados da Pedra da Moura Encantada, deturpando o seu nome e condeandonos a ter que escoitar unha e outra vez a repetición de mitos que nada teñen que ver con nos. Asistir impávidos ante as expresions xa superadas a nivel europeo que vinculan estes gravados coa cultura cretense, que mais ben teriamos que mudar por cultura cretina a teor de quenes siguen a usar esas verbas.

De todolos xeitos, considero necesario unha aproximación imparcial hacia a figura de Sobrino Lorenzo-Ruza, pois si ben contribuiu de un xeito admirable o estudo dos petroglifos galegos, ten no seu haber unha gran sombra pola manipulación das probas e que levaron a varias xeracións de arqueologos a plantexamentos claramente erroneos.

Pero diso falaremos outro dia...


viernes, 27 de enero de 2017

Un novo zoomorfo no petróglifo da Portela da Laxe, Viascón, Cotobade

Algunhas veces a utilización de novas tecnoloxias, ademais da simplificación e axuda que supoñen para a investigación, proporciona tamén agradables sorpresas.

No caso de hoxe, tratase do estudo do petróglifo da Portela da Laxe I de Viascón, Cotobade. Tratase de unha das estacións da arte rupestre galega mais citada pola singularidade de alguns dos motivos que nela aparecen representados.

Trátase das esvasticas, levógiras e destrógiras, paletas e algun motivo soliforme, todos eles moi pouco frecuentes dentro do repertorio da arte rupestre galega.

Foi obxecto de estudo por Sobrino Buhigas  nas deécadas dos 20 e 30 do século pasado, Lorenzo Ruza, Filgueira Valverde e Garcia Alen na década dos 50, o italiano Enmanuelle Anati na década dos 60, Garcia Martinez, Bouza Alvarez, de la Peña Santos, Vazquez Varela nos 70 e moitos outros até os nosos dias.

Por iso resulta sorprendente que ningún deses estudosos reparara na presencia da figura zoomorfa que vimos de descubrir no dito petróglifo. Tratase de representación de un cuadrupedo, posiblemente un cervido con dous pequenos cornos situado a dereita de unha combinación de circulos concentricos e practicamente no borde da rocha.



Debemos resaltar que no calco feito por Antonio de la Peña Santos, figuran dous dos trazos que delimitarian o colo e o lombo do zoomorfo. Os 35 anos transcurridos desde a sua realización non fan mais que confirmar o seu bo facer na lectura e a fiabilidad dos calcos, pois non foi senón co uso das mas modernas técnicas que poido facerse visible a figura completa.

O método utilizado por nos, anque xa coñecido e utilizado desde os anos 70 non foi senon até o advenimento de modernos procesadores que pudo ser usado a gran escala.

Trátase da reconstitucion fotogrametrica dixital, utilizada previamente en topografía e representación do territoriO, pero levada a microtopografia, como neste caso.



Este é un mosaico feito a partir de 234 fotografías que cobren a totalidade da rocha e que conforman o paso previo para o seu analisis e reconstitucion dixital. A pertires de este mosaico crease unha nube de puntos densa, (neste caso mais de 23 millons de puntos) co cálculo unitario das súas coordenadas espaciais que permite unha representacion fidedigna do seu relevo, con unha precision submilimetrica, mais que suficiente para permitir apreciar o relevo a pesares do estado lamentable en que se atopa a rocha, totalmente colonizada por distintos tipos de liquens, musgo e diversas plantas que medran nos seus intersticios.



O resultado, como se pode apreciar, e a falta de un tratamento mais especializado, e mais que suficiente para apreciar a maioria dos motivos. Estes poden ser resaltados con distintas aplicacións informaticas que irei utilizando a medida que as vaia dominando.